BALIKLARDA İSKELET SİSTEMİ
Balıklarda iskelet sistemi, fizyolojik ve biyokimyasal açıdan önemli olmamakla beraber çeşitli görevleri üstlenen temel bir sistemdir.
Canlının kendine özgü vücut şeklini almasını sağlar. Yumuşak yapıdaki iç organlara desteklik görevi görür. İstemli hareket eden çizgili kaslara doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılı zemini oluşturur. Beyin ve omurilik gibi çok hassas olan organların etrafını bir zırh gibi çevreleyerek dış etkilerden koruması gibi çok önemli görevleri vardır.
Balıklarda iskelet sistemi, fizyolojik ve biyokimyasal açıdan önemli olmamakla beraber çeşitli görevleri üstlenen temel bir sistemdir.
Canlının kendine özgü vücut şeklini almasını sağlar. Yumuşak yapıdaki iç organlara desteklik görevi görür. İstemli hareket eden çizgili kaslara doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılı zemini oluşturur. Beyin ve omurilik gibi çok hassas olan organların etrafını bir zırh gibi çevreleyerek dış etkilerden koruması gibi çok önemli görevleri vardır.
İskelet sistemi, köken ve fonksiyon yönünden iki ana bölüme ayrılır;
1- Dış iskelet
2- İç iskelet
Dış iskelet : Dış iskelet köken bakımından Dermotema mezodermasından oluşur. Dış iskelet yapıları arasında pullar, kemik plaklar, yüzgeç ışınları, derinin altında yer alan zarsı iskelet (Membranöz) ve son olarak iç iskeletin bir kısmını oluşturan dermal kemikler yer alır. Dış iskeleti oluşturan kemikler hiçbir zaman ilk oluştuklarında kıkırdak değillerdir.
İç iskelet : İç iskelet köken yönünden Sklerotema mezodermasından oluşur. Bu iskelet elemanları başlıca vücuda desteklik sağlayan Aksiyal iskelet (Eksen iskeleti) ile Appendiküler (Ekstremiteler) iskeletini kapsar. İç iskeleti oluşturan yapılar daima kıkırdak olarak meydana gelir. Eğer balık kıkırdaklı ise aynen kalır. Kemikli balıklarda ise sonradan kemikleşir.
ZARSI İSKELET
Deriye ve ona ait oluşumları , alttaki kaslara ve iç iskelet ögelerine bağlayan bağ dokusundan oluşan bir yapıdır. Zarsı iskelet lifli bir kılıf olup , vücudun dorsal, ventral ve lateraline doğru çıkıntılar oluşturur. Bu uzantıların dorsalde olanına Dorsal İskelet Septumu, karın tarafında olanına Ventral İskelet Septumu, vücudun yanlarında bulunanlarına da Horizontal İskelet Septumu denir. Bu dört ayrı uzantıyı bir balığın kuyruk bölgesinde görmek mümkündür. Ancak gövdede ventral iskelet septumu kısa bir uzantıdan sonra ikiye ayrılır. İç organların etrafını saran bu parçaya Lateral İskelet Septumu denir.
Daha sonra ventral iskelet septumu kısa bir uzantı şeklinde devam eder. Buna Linea alba adı verilir. Balıklarda başın hemen arkasından kuyruk yüzgecine kadar uzanan vücut kasları membranöz iskeletin oluşturduğu septumlarla birçok segmente ayrılmıştır. Bu kas segmentlerinin her birine Miyomer, miyomerleri birbirinden ayıran septumlara ise Miyoseptum adı verilir. Bu şekilde, membranöz iskelet kasların birçok bölümlere ayrılmasına ve kasları deriye daha sıkı bağlamaya yardımcı olur. Bu durumda balıkların hareketinde çok önemli rol oynar.
İÇ İSKELET
Balıklarda iç iskelet başlıca iki ana bölüme ayrılır.
1- Aksiyal iskelet (Eksen iskeleti) (Baş, Notokorda veya Omurga ve Kaburga)
2- Appendikülar iskelet (Ekstremiteler iskeleti) (Tek Yüzgeçlilerin İskeleti, Çift Yüzgeçlilerin İskeleti)
1- Dış iskelet
2- İç iskelet
Dış iskelet : Dış iskelet köken bakımından Dermotema mezodermasından oluşur. Dış iskelet yapıları arasında pullar, kemik plaklar, yüzgeç ışınları, derinin altında yer alan zarsı iskelet (Membranöz) ve son olarak iç iskeletin bir kısmını oluşturan dermal kemikler yer alır. Dış iskeleti oluşturan kemikler hiçbir zaman ilk oluştuklarında kıkırdak değillerdir.
İç iskelet : İç iskelet köken yönünden Sklerotema mezodermasından oluşur. Bu iskelet elemanları başlıca vücuda desteklik sağlayan Aksiyal iskelet (Eksen iskeleti) ile Appendiküler (Ekstremiteler) iskeletini kapsar. İç iskeleti oluşturan yapılar daima kıkırdak olarak meydana gelir. Eğer balık kıkırdaklı ise aynen kalır. Kemikli balıklarda ise sonradan kemikleşir.
ZARSI İSKELET
Deriye ve ona ait oluşumları , alttaki kaslara ve iç iskelet ögelerine bağlayan bağ dokusundan oluşan bir yapıdır. Zarsı iskelet lifli bir kılıf olup , vücudun dorsal, ventral ve lateraline doğru çıkıntılar oluşturur. Bu uzantıların dorsalde olanına Dorsal İskelet Septumu, karın tarafında olanına Ventral İskelet Septumu, vücudun yanlarında bulunanlarına da Horizontal İskelet Septumu denir. Bu dört ayrı uzantıyı bir balığın kuyruk bölgesinde görmek mümkündür. Ancak gövdede ventral iskelet septumu kısa bir uzantıdan sonra ikiye ayrılır. İç organların etrafını saran bu parçaya Lateral İskelet Septumu denir.
Daha sonra ventral iskelet septumu kısa bir uzantı şeklinde devam eder. Buna Linea alba adı verilir. Balıklarda başın hemen arkasından kuyruk yüzgecine kadar uzanan vücut kasları membranöz iskeletin oluşturduğu septumlarla birçok segmente ayrılmıştır. Bu kas segmentlerinin her birine Miyomer, miyomerleri birbirinden ayıran septumlara ise Miyoseptum adı verilir. Bu şekilde, membranöz iskelet kasların birçok bölümlere ayrılmasına ve kasları deriye daha sıkı bağlamaya yardımcı olur. Bu durumda balıkların hareketinde çok önemli rol oynar.
İÇ İSKELET
Balıklarda iç iskelet başlıca iki ana bölüme ayrılır.
1- Aksiyal iskelet (Eksen iskeleti) (Baş, Notokorda veya Omurga ve Kaburga)
2- Appendikülar iskelet (Ekstremiteler iskeleti) (Tek Yüzgeçlilerin İskeleti, Çift Yüzgeçlilerin İskeleti)
Siteye gitmek için tıklayın.
BALIK FİZYOLOJİSİ