Tatlı su ve Deniz Balıkları Besin Madde İhtiyaçları
* Besin Maddeleri

Yemlerin yapısında bulunan, organizmada yapı taşı olarak ve metabolik reaksiyonlarda çeşitli görevlere katılan kimyasal bileşiklere besin maddesi denir.

Vücutta; solunum, sindirim, emilme, boşaltım, yeniden sentez, büyüme, üreme  ve diğer tüm fizyolojik fonksiyonların sürekliliğini sağlayabilmek için besin maddelerinin ihtiyacı karşılayacak miktarda ve sürekli olarak vücuda alınması gerekir.

Besin maddeleri 6 temel bölüm altında incelenir.
* Proteinler & Aminoasitler

Proteinler, aminoasitlerden oluşmuş yüksek molekül ağırlığına sahip kompleks organik bileşiklerdir. Yapılarında % olarak;

C; 51-55,   H; 6-7   O; 21-22,   N; 15-18   S; 1,5-2

bulunur.

- Balık beslemede proteinlerin önemi ve protein ihtiyacını etkileyen faktörler;

- Organ ve dokularda esas yapı unsuru (vücut ağırlığının % 65’e kadarını oluşturur)
- Enzimler, hormonlar ve purinler gibi diğer azotlu bileşiklerin ön taşıyıcısıdır
- Esas enerji kaynağıdır
- Yemdeki protein ihtiyacını etkileyen faktörler
- Yemin enerji içeriği
- İkame besin
- Yemin protein kalitesi: aa kompozisyonu ve sindirilebilirlik
- Balık büyüklüğü
- Su sıcaklğı
- Yemleme oranı
- Yemdeki diğer besin maddelerinin kalitesi
- Tuzluluk

- Aminoasitler;

Proteinlerin yapı taşları aminoasitlerdir. Aminoasitlerin fonksiyon, çeşit ve büyüklük bakımından farklılıkları, yer aldıkları protein içindeki relatif oranları proteinlerin çeşidini, karakterini ve kalitesini ortaya çıkaran faktörlerdir.

Aminoasitler; kısa zincirli yağ asitlerine 1 amino (NH2) kökünün girmesiyle meydana gelir. 

Balık vücudunda proteinlerin yıkılma  ve yeniden sentezlenme hızı tüketilen protein miktarına ve balık türüne bağlıdır. Tüketim ne kadar yüksekse vücutta proteinlerin yıkımı o derece süratlidir ve sentez hızıda yüksektir.
Protein sentezinin en yoğun olduğu organ karaciğerdir. Vücut proteinlerinin % 50’si, plazma proteinleri, albumin, fibrinojen ve globulinde, % 80’i karaciğerde sentezlenir.
Balıklarda yem proteinlerinin vücut proteinlerine dönüşüm oranı protein değerlendirme indeksi olarak ifade edilir.

PDI = Vücut protenin %’si / Yem proteinin %’si

* Aminoasitlerin Sınıflandırılması

Esansiyel AA           Esansiyel Olmayan AA

Arginine                               Alanine
Histidine                               Asparagine
Isoleucine                            Aspartic acid
Leucine                                Glutamicacid

Lysine                                  Glutamine
Threonine                            Glycine

Tryptophan                          Proline
Valine                                   Serine
Methionine                          Cysteine*
Phenylalanine                     Tyrosine*
EFA eksikliği belirtileri

- Yavaş büyüme
- Mortalite
- Yem alımı ve yüzmede yavaşlama
- Yem değerlendirmede azalma
- Karaciğerde yağ birikimi
- Kaslararası su içeriğinde artış
- 20:3n-9/EFA’da artış veya PL’deki 18:1n-9/n-3
  HUFA’da artış
- Dokulardaki yağ asit kompozisyonunda değişim
- Patolojik belirtiler
EFA ihtiyacını etkileyen faktörler

- Balık yaşı
- Yemdeki yağ seviyesi
- Yemdeki E vitamini seviyesi
- Yemdeki diğer antioksidantlar
- Yemdeki biotin seviyesi
- Yemdeki EPA/DHA, n-3/n-6 oranları
- Yemdeki trigliseridler/metil esterler/ serbest yağ asitler
- Yemdeki fosfogliseridlerin oranı
- Çevresel şartlar
Balık fizyolojisinde lipidlerin önemi;

- Enerji kaynağında
- Biyomembran yapı ve bakım fonksiyonunda
- Hücresel membranlarda akışkanlığın
  düzenlenmesinde
- Yağda eriyen vitaminlerin taşınmasında
- Hormonlarda
* Yağlar ve Yağ Asitleri

Suda erimeyen fakat benzin, eter, kloroform gibi organik eriticiler de eriyebilen bütün bileşikler lipid adı altında toplanır.
Yağlar: Yağ asitlerinin gliserinle yaptıkları esterlere doğal yağlar denir. Gliserinin esterleşen hidroksit kökü sayısına göre doğal yağlar; monogliserid, digliserid ve trigliserid şeklinde adlandırılır.

Yağların yapı taşları yağ asitleridir. Pratikte doymuş ve doymamış yağ asitleri olarak bilinirler.
Doymuş yağ asitleri; C’lar arası bağ tek olup 4-18 karbon atomu taşırlar (bütirik asit, kaproik asit, laurik asit vs.). 
Doymamış yağ asitleri; C’lar arası bağ çift olup 16-22 karbon atomu taşırlar (oleik asit, linoleik asit, linolenik asit, araşidonik asit, EPA, DHA)

Vücutta sentezlenemeyen yağ asitleri esansiyel/eksojen’dir. 
Vücutta sentezlenenler ise esansiyel olmayan/endojen y.a.leridir.

Balıklar için n-3 grubu (linolenik asit serisi) ve n-6 grubun yağ asitleri esansiyeldir.
Özellikle soğuksu balıkları poli doymamış yağ asitlerinden (PUFA) n-3 serisine şiddetli ihtiyaç gösterirken, ılıksu balıkları hem n-3 ve hem de n-6 serisine veya sadece n-6 serisine ihtiyaç duymaktadırlar.

Esansiyel yağ asitlerini üreme öncesi dişi damızlık balıklar ve balık gelişiminin erken safhalarında kullanımı çok önemli ve gereklidir. Eksikliğinde ise  embriyoda önemli bozukluklara, yumurta çıkış oranının düşmesine ve larvalarda abnormaliteye yol açmaktadır.
* Vitaminler

Vitaminler sağlık ve büyümenin idame ettirilebilmesi için gerekli esansiyel organik bileşiklerdir

Balıklar tarafıdan gereksinim duyulan 11 tane suda eriyen 4 tane de yağda eriyen vitamin bilinmektedir

Suda eriyen vitaminlerden sekizinin (B kompleks) koenzim fonksiyonları vardır ve küçük miktarlarda gereksinim duyulur, buna karşın, diğer suda eriyen vitaminler          ( askorbik asit (vitamin C), miyo-inositol ve kolin daha yüksek düzeylerde rasyonda bulunması gerekir (100mg/kg veya daha yüksek) ve bu bileşikler bazen makrovitaminler olarak tabir edilir.

Yağda eriyen vitaminler: A, D, E, ve K vitaminleridir.

Suda eriyen vitaminler:
Suda eriyen vitaminler B-kompleks vitaminleri, vitamin C'i ve bir kaç tane çok daha şüpheli durumları olan bileşikleri kapsamaktadır.

Bu vitaminler küçük miktarları karaciğerde depo edilebilmektedir, fakat dokuda depolanmaları sınırlıdır ve fazlalıkları böbrekler vasıtasıyla dışarı atılır. Metabolik ihtiyaçlar bağırsakta mikrobiyal sentezle karşılanamazsa, suda eriyen vitaminlerin düzenli olarak rasyona katılması gerekir.
RSS Feed
Forum Sayfası İçin Tıklayın...

Siteye gitmek için tıklayın.